Αφήνει για λίγο τις συνταγές ο Ηλίας Μαμαλάκης και βουτάει στο καζάνι της ελληνικής ιστορίας, εστιάζοντας στους προεπαναστατικούς χρόνους, για να σερβίρει τη σειρά ντοκιμαντέρ «Χώματα με ιστορία» της ΕΤ3.
Τα Άγραφα, την ορεινή αυτή και σε πολλά σημεία δύσβατη περιοχή περιηγήθηκε τον Ιούλιο ο Ηλίας Μαμαλάκης. Ένα οδοιπορικό που δεν έγινε για την ανακάλυψη συνταγών και εδεσμάτων αλλά με την πρόθεση να συγκεντρωθεί υλικό από άγνωστες πτυχές ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης του ΄21 για ένα ντοκιμαντέρ (12 επεισοδίων).
«Με τον Κώστα εδώ και πέντε χρόνια γυρίζουμε την Ελλάδα για το "Μπουκιά και συχώριο", ένα ντοκιμαντέρ που αγγίζει ένα κομμάτι του πολιτισμού που λέγεται "διατροφή, ήθη κι έθιμα". Κάποια στιγμή βρήκαμε κομμάτια ιστορίας πολύ δυνατά που δεν μπορούσαν να προβληθούν μέσα από την εκπομπή», μου έλεγε στη συνάντησή μας στο γραφείο του στο Κεφαλάρι, λίγο πριν βγει και πάλι στον δρόμο με το δισάκι του στον ώμο. «Άρχισα λοιπόν να μελετώ την ιστορία». Έναυσμα στάθηκε αυτό που εισέπραττε στις
επισκέψεις του στα χωριά των Αγράφων. «Μου έκανε εντύπωση η οντότητα του Κατσαντώνη. Ποιος να το φανταστεί ότι οι γέροι γύρω από τα τραπεζάκια των καφενείων σε εκείνα τα απομακρυσμένα χωριά, τα σχεδόν απομονωμένα, αρχές του 21ου αιώνα, θα μιλούν για τον Κατσαντώνη; Μια υπόθεση σοβαρή αλλά αδιάφορα τοποθετημένη στην ψυχοσύνθεση των Ελλήνων».
Οι κουβέντες σημερινών ανθρώπων για τον σταυραετό της Κλεφτουριάς, των Τζουμέρκων και των Αγράφων, για τον πρόδρομο της Επανάστασης, όπως έχει χαρακτηριστεί ο Αντώνης Κατσαντώνης, συνάρπασαν τον Ηλία Μαμαλάκη, που έβαλε σκοπό να βουτήξει στα βάθη της ιστορίας των προεπαναστατικών χρόνων. «Σε μια περίοδο όπου τα σχολεία υπολειτουργούν, οι δάσκαλοι βαριούνται, τα παιδιά ασχολούνται με πράγματα της εποχής τους και φεύγουν από τις οικογενειακές ρίζες, οι γονείς αγωνίζονται για τα 700 ευρώ τον μήνα και πορευόμαστε από το πουθενά στο πουθενά, ήρθε η πρόταση της ΕΤ3 για τους προεπαναστατικούς ήρωες, ανακαλύπτοντας πτυχές άγνωστες και αναξιολόγητες ή που αξιολογήθηκαν από λίγους. Για μένα δεν υπάρχει Ελλάδα, δεν υ
πάρχει εθνική συνείδηση. Η ιστορία πάει από τον παππού στον εγγονό. Δεν υπήρξε Βυζαντινή Αυτοκρατορία με ελληνική βάση. Κι εκείνα τα χρόνια οι Σαρακατσάνοι μόνο μιλούσαν ελληνικά. Επομένως μιλούμε για ανθρώπους που πάλευαν για προσωπική ελευθερία. Αυτό ένωνε. Για το έθνος, για εθνική οντότητα, για Ελλάδα, ο Καραϊσκάκης μίλησε όπως δεν μίλησε κανένας άλλος».
«Θέλω να μιλήσω γι΄ αυτές τις πτυχές της ιστορίας με απλό λαϊκό λόγο, να δείξουμε ότι όλοι έχουμε ρίζες. Έχουμε βαριά ιστορία, αλλά δεν κτίστηκε ούτε στα γρόσια ούτε στις λίρες», λέει ο Ηλίας Μαμαλάκης και αποσαφηνίζει πως δεν θα εγκαταλείψει ποτέ την κουζίνα, τη μαγειρική και το «Μπουκιά και συχώριο». «Ένα διάλειμμα κάνω, για να ασχοληθώ με την ιστορία».
Παρουσιάζοντας τέτοιες πτυχές, έχετε σκεφτεί ότι ενδεχομένως προκαλέσετε αντιδράσεις;
Μακάρι. Πολύ θα το χαρώ να δημιουργήσω θέματα για συζήτηση.
Κινδυνεύετε όμως να χαρακτηριστείτε έως και ανθέλληνας...
Ο πολιτισμός, ακόμα και η εθνότητα, ανήκει στον τόπο, όχι στους ανθρώπους. Η Ελλάδα κάνει τους Έλληνες, η Τουρκία τους Τούρκους. Σε μια ολόκληρη περιοχή εκείνη την εποχή μετακινούνταν διάφορα φύλα. Δεν υπήρχαν Τούρκοι αλλά Τουρκαρβανίτες. Το μόνο καθαρό φύλο ήταν οι Ιλλυριοί, απ΄ όπου κατάγονται οι σημερινοί Αλβανοί. Άνθρωποι όπως ο Νικηταράς, που ήταν μουσουλμάνος, πάλεψαν για την Ελλάδα. Οι Σουλιώτες ήταν αλβανικά φύλα. Είχαν ανέβει στο Σούλι διότι δεν χώνευαν τον Αλή Πασά και ήταν χριστιανοί- στην Αλβανία ήταν έντονο το χριστιανικό στοιχείο. Ο Μάρκος Μπότσαρης, ως λοχίας του γαλλικού στρατού, είχε γράψει ελληνοαλβανικό λεξικό. Ο Καραϊσκάκης, νόθο παιδί, που η μάνα του πέθανε νέα κι εκείνο μεγάλωσε από ελεημοσύνες και πίνοντας γάλα από κατσίκες, ήταν ο πρώτος που μίλησε για έθνος, για μια Ελλάδα όπως δεν μίλησε κανένας. Έχει χυθεί πολύ αίμα, αλλά το ΄χει καταστρέψει η Εκκλησία και η πολιτική με τη στείρα νοοτροπία».
Στα ίχνη του Κατσαντώνη
Στα «Χώματα με ιστορία» κυριαρχεί η φιγούρα του Αντώνη Κατσαντώνη. Κορμός της σειράς ντοκιμαντέρ είναι η ζωή του. Και σε καθένα από τα επεισόδια, με συνδετικό κρίκο τον Κατσαντώνη, παρουσιάζονται άλλες ιστορικές φυσιογνωμίες οι δρόμοι των οποίων συναντήθηκαν με εκείνον του θρυλικού οπλαρχηγού. «Το τρίτο επεισόδιο για παράδειγμα είναι αφιερωμένο στη γνωριμία με τον Καραϊσκάκη, το πέμπτο στη συνάντησή του με τον Μάρκο Μπότσαρη, το έκτο εστιάζει στον καπετάν Δίπλα, ν
ονό του Κατσαντώνη και δασκάλου όλων των κλεφτών, και το έβδομο μιλάει για τη συνέλευση των οπλαρχηγών το καλοκαίρι του 1807 στη Λευκάδα με την παρουσία του Καποδίστρια, του στρατηγού του ρωσικού στρατού Εμμανουήλ Παπαδόπουλου και του δεσπότη Ιγνάτιου. Εκεί άναψε η σπίθα της Επανάστασης και όχι το ΄21. Στην ουσία, Επανάσταση της 25ης Μαρτίου δεν υφίσταται. Αυτή η χρονολογία ορίστηκε μετέπειτα με βασιλικό διάταγμα από τον Όθωνα. Απλώς στις 23 Μαρτίου εκείνου του έτους έφτιαξαν ένα γράμμα που το έστειλαν στις Μεγάλες Δυνάμεις και το οποίο μιλούσε για ένα λαό ο οποίος ήθελε να ελευθερωθεί».
Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ online
Τα Άγραφα, την ορεινή αυτή και σε πολλά σημεία δύσβατη περιοχή περιηγήθηκε τον Ιούλιο ο Ηλίας Μαμαλάκης. Ένα οδοιπορικό που δεν έγινε για την ανακάλυψη συνταγών και εδεσμάτων αλλά με την πρόθεση να συγκεντρωθεί υλικό από άγνωστες πτυχές ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης του ΄21 για ένα ντοκιμαντέρ (12 επεισοδίων).
«Με τον Κώστα εδώ και πέντε χρόνια γυρίζουμε την Ελλάδα για το "Μπουκιά και συχώριο", ένα ντοκιμαντέρ που αγγίζει ένα κομμάτι του πολιτισμού που λέγεται "διατροφή, ήθη κι έθιμα". Κάποια στιγμή βρήκαμε κομμάτια ιστορίας πολύ δυνατά που δεν μπορούσαν να προβληθούν μέσα από την εκπομπή», μου έλεγε στη συνάντησή μας στο γραφείο του στο Κεφαλάρι, λίγο πριν βγει και πάλι στον δρόμο με το δισάκι του στον ώμο. «Άρχισα λοιπόν να μελετώ την ιστορία». Έναυσμα στάθηκε αυτό που εισέπραττε στις
επισκέψεις του στα χωριά των Αγράφων. «Μου έκανε εντύπωση η οντότητα του Κατσαντώνη. Ποιος να το φανταστεί ότι οι γέροι γύρω από τα τραπεζάκια των καφενείων σε εκείνα τα απομακρυσμένα χωριά, τα σχεδόν απομονωμένα, αρχές του 21ου αιώνα, θα μιλούν για τον Κατσαντώνη; Μια υπόθεση σοβαρή αλλά αδιάφορα τοποθετημένη στην ψυχοσύνθεση των Ελλήνων».Οι κουβέντες σημερινών ανθρώπων για τον σταυραετό της Κλεφτουριάς, των Τζουμέρκων και των Αγράφων, για τον πρόδρομο της Επανάστασης, όπως έχει χαρακτηριστεί ο Αντώνης Κατσαντώνης, συνάρπασαν τον Ηλία Μαμαλάκη, που έβαλε σκοπό να βουτήξει στα βάθη της ιστορίας των προεπαναστατικών χρόνων. «Σε μια περίοδο όπου τα σχολεία υπολειτουργούν, οι δάσκαλοι βαριούνται, τα παιδιά ασχολούνται με πράγματα της εποχής τους και φεύγουν από τις οικογενειακές ρίζες, οι γονείς αγωνίζονται για τα 700 ευρώ τον μήνα και πορευόμαστε από το πουθενά στο πουθενά, ήρθε η πρόταση της ΕΤ3 για τους προεπαναστατικούς ήρωες, ανακαλύπτοντας πτυχές άγνωστες και αναξιολόγητες ή που αξιολογήθηκαν από λίγους. Για μένα δεν υπάρχει Ελλάδα, δεν υ
πάρχει εθνική συνείδηση. Η ιστορία πάει από τον παππού στον εγγονό. Δεν υπήρξε Βυζαντινή Αυτοκρατορία με ελληνική βάση. Κι εκείνα τα χρόνια οι Σαρακατσάνοι μόνο μιλούσαν ελληνικά. Επομένως μιλούμε για ανθρώπους που πάλευαν για προσωπική ελευθερία. Αυτό ένωνε. Για το έθνος, για εθνική οντότητα, για Ελλάδα, ο Καραϊσκάκης μίλησε όπως δεν μίλησε κανένας άλλος».«Θέλω να μιλήσω γι΄ αυτές τις πτυχές της ιστορίας με απλό λαϊκό λόγο, να δείξουμε ότι όλοι έχουμε ρίζες. Έχουμε βαριά ιστορία, αλλά δεν κτίστηκε ούτε στα γρόσια ούτε στις λίρες», λέει ο Ηλίας Μαμαλάκης και αποσαφηνίζει πως δεν θα εγκαταλείψει ποτέ την κουζίνα, τη μαγειρική και το «Μπουκιά και συχώριο». «Ένα διάλειμμα κάνω, για να ασχοληθώ με την ιστορία».
Παρουσιάζοντας τέτοιες πτυχές, έχετε σκεφτεί ότι ενδεχομένως προκαλέσετε αντιδράσεις;
Μακάρι. Πολύ θα το χαρώ να δημιουργήσω θέματα για συζήτηση.
Κινδυνεύετε όμως να χαρακτηριστείτε έως και ανθέλληνας...
Ο πολιτισμός, ακόμα και η εθνότητα, ανήκει στον τόπο, όχι στους ανθρώπους. Η Ελλάδα κάνει τους Έλληνες, η Τουρκία τους Τούρκους. Σε μια ολόκληρη περιοχή εκείνη την εποχή μετακινούνταν διάφορα φύλα. Δεν υπήρχαν Τούρκοι αλλά Τουρκαρβανίτες. Το μόνο καθαρό φύλο ήταν οι Ιλλυριοί, απ΄ όπου κατάγονται οι σημερινοί Αλβανοί. Άνθρωποι όπως ο Νικηταράς, που ήταν μουσουλμάνος, πάλεψαν για την Ελλάδα. Οι Σουλιώτες ήταν αλβανικά φύλα. Είχαν ανέβει στο Σούλι διότι δεν χώνευαν τον Αλή Πασά και ήταν χριστιανοί- στην Αλβανία ήταν έντονο το χριστιανικό στοιχείο. Ο Μάρκος Μπότσαρης, ως λοχίας του γαλλικού στρατού, είχε γράψει ελληνοαλβανικό λεξικό. Ο Καραϊσκάκης, νόθο παιδί, που η μάνα του πέθανε νέα κι εκείνο μεγάλωσε από ελεημοσύνες και πίνοντας γάλα από κατσίκες, ήταν ο πρώτος που μίλησε για έθνος, για μια Ελλάδα όπως δεν μίλησε κανένας. Έχει χυθεί πολύ αίμα, αλλά το ΄χει καταστρέψει η Εκκλησία και η πολιτική με τη στείρα νοοτροπία».
Στα ίχνη του Κατσαντώνη
Στα «Χώματα με ιστορία» κυριαρχεί η φιγούρα του Αντώνη Κατσαντώνη. Κορμός της σειράς ντοκιμαντέρ είναι η ζωή του. Και σε καθένα από τα επεισόδια, με συνδετικό κρίκο τον Κατσαντώνη, παρουσιάζονται άλλες ιστορικές φυσιογνωμίες οι δρόμοι των οποίων συναντήθηκαν με εκείνον του θρυλικού οπλαρχηγού. «Το τρίτο επεισόδιο για παράδειγμα είναι αφιερωμένο στη γνωριμία με τον Καραϊσκάκη, το πέμπτο στη συνάντησή του με τον Μάρκο Μπότσαρη, το έκτο εστιάζει στον καπετάν Δίπλα, ν
ονό του Κατσαντώνη και δασκάλου όλων των κλεφτών, και το έβδομο μιλάει για τη συνέλευση των οπλαρχηγών το καλοκαίρι του 1807 στη Λευκάδα με την παρουσία του Καποδίστρια, του στρατηγού του ρωσικού στρατού Εμμανουήλ Παπαδόπουλου και του δεσπότη Ιγνάτιου. Εκεί άναψε η σπίθα της Επανάστασης και όχι το ΄21. Στην ουσία, Επανάσταση της 25ης Μαρτίου δεν υφίσταται. Αυτή η χρονολογία ορίστηκε μετέπειτα με βασιλικό διάταγμα από τον Όθωνα. Απλώς στις 23 Μαρτίου εκείνου του έτους έφτιαξαν ένα γράμμα που το έστειλαν στις Μεγάλες Δυνάμεις και το οποίο μιλούσε για ένα λαό ο οποίος ήθελε να ελευθερωθεί».Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ online
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου